Жаз –қапырық қайнаған күн, демалыс, теңіз бен өзенге баратын мезгіл. «Суда салқындайық», - деген ойдан ересектер сирек бас тартса, ал балалар, керісінше, қуанады. Алайда, өзенге шомылу – барлығымызға ләззат сыйлағанымен, кей жағдайларда өте қауіпті болуы мүмкін. Әуел бастан суда өткізетін демалысты дұрыс ұйымдастырмау - суық өту және суық тию ауруларына шалдықтырады. Ал, ең қауіптісі – бала немесе ересектердің суға батып кету қатері бар. Біреуді қорқытудан аулақпыз, бірақ өкінішке орай, мұндай оқиғалар сирек кездеспейді. Биылғы жылдың өзінде біздің ауданымызда бірнеше қайғылы оқиғалар орын алып, адамдар қайтыс болды. Сол себепті, тағы бір мәрте барлығына өзіңнің және балаларыңның қауіпсіз шомылуы үшін не істеу керектігі жайлы ескертеміз.

АҚ және ТЖ бас маманы К.Әңкебаевтың бізге ұсынған сараптамасы бойынша, биылғы жылдың 11 шілдесіне дейін Көкпекті ауданында суға кетіп, адам өлімі болған 4 оқиға тіркелген. Олардың екеуінде үш бала өлімі орын алған. Алайда, төтенше жағдай бөлімінің мамандары Орталық аудандық аурухананың дәрілерлері біліктілігінің арқасында суға шомылу кезінде зардап шеккендердің өмірін сақтап қалу мүмкін болған екі оқиғаны есептемей кеткен. Нәтижесінде, біздің аудан бойынша демалушылардың салғырттығынан жиыны 6 төтенше жағдай орын алғаны айқындалып отыр.  Бұл статистикалық мәліметтердің өсуіне не себеп, осы көрсеткіштерді төмендету мақсатында қандай шаралар қолданған жөн? Міне, бүгін осы сұрақтарға жауап іздеп көреміз.

Суға кетудің себептері мен алдағы уақытта туындайтын қолайсыз жағдайлардың алдын алу шараларына қатысты сауалымызға бас маман К.Әңкебаев нақты жауап бере алмады. Ол тек алдағы уақытта апта сайын ауылдық әкімшіліктер және ТЖ, АІІБ мамандарының қатысуымен жағалауда алдын алу рейд жұмыстары жүргізілетінін жеткізді. 12 шілде күні шомылу маусымы басталғаннан, ал оның басталғанына бір жарым ай уақыт болған, осындай рейд бері алғаш рет 6 ауылдық округте өткізілді. Рейд барысы көңіл көншітерлік болмады. Мәселен, Үлкенбөкен ауылындағы «Буконка» өзенінде ересектердің қадағалауынсыз балалардың суға түсіп жүргені байқалды. Рейдке қатысушылар олармен қауіпсіздік ережелері бойынша әңгіме жүргізіп, нұсқаулықпен таныстырды. Ал, Қ.Аухадиев атындағы ауылдық округте ата–аналарымен бірге суға шомылып жүрген балаларға да қауіпсіздік шараларын сақтау тәртібі бойынша түсіндірме жұмыстары жүргізіліп, нұсқаулық берілді.

Құлынжон ауылдық округінде Бұқтырма су қоймасы жағалауындағы «Қызыл Ту» өткелінде жағалау маңайы мүлдем жабдықталмаған, не қоршаулар, не қалқыма белгі жоқ. Демалушылар мен паромды күтіп тұрған адамдар қатты-тұрмыстық қалдықтармен ластанған қамысы қалың жағалаудың дәл маңайында суға түсіп жүр. Рейдке қатысушылар бірнеше демалушылармен әңгімелесіп, нұсқамалық жұмыстар жүргізді. Алайда, дауыл болады деген ескертуге құлақ аспаған олар демалыстарын жалғастырып, суға түсуді жалғастыра берді.

Самар ауылдық округінде екі тоған – Ешкібай және Лайлы бөгеттері үзілді-кесілді суға түсуге тыйым салынатын қауіпті аймақ болып саналады. Су каналының үлкен тереңдігі мен биік жарқабақтау жағалаулары абайсыз шомылушылар үшін айтарлықтай қауіп төндіреді. Бірақ, бұл тыйымға қарамастан, самарлықтай осы жерге ұдайы түрде келеді. «Шығыс су қоймалары» ұйымының суармалы каналдары күзетшісі Сейітбек Бүлембаев әрдайым таңертең осы жерден спирттік ішімдіктердің сынған әйнек бөтелкелерін, түрлі қоқыстар тауып алатынын айтады. Сонымен қатар, тоғанда орнатылған суға түсуге тыйым салатын арнайы белгілерді де сындырып, суға лақтырып жібереді. Самар округі әкімінің орынбасары Рауза Вольф жергілікті тұрғындардың тоғанға келуін қысқарту үшін түбегейлі шаралар қабылдау қажет деп есептейді. Оның ойынша, осы мақсатта ТЖ қызметкерлері әкім аппараты және мекеме қызметкерлерімен бірлесе отырып, тұрғындар арасында үздіксіз, тұрақты түрде түсіндірме жұмыстарын жүргізуі керек. Бұзушылық бірнеше рет орын алған жағдайда айыппұлдық ықпалшарады қолданған жөн. – Мен тоған аумағына тұрақты бақылау орнатып, су маңайында адамдардың болмауына тыйым салатын талаптардың орындалуын қадағалау қажет деп санаймын. Бірақ, тұрғындар денсаулықтары мен өмірлеріне төніп тұрған бар қауіпті өздері түсіне білулері керек. Әр адам өзін және өз балалрын қайғылы оқиғалардан, қауіп-қатерлерден сақтандыруы тиіс, - деді Рауза Төлегенқызы. Алайда, ол сөзін аяқтап үлгергенше, тоғанға екі ер адам жетіп келді. Олар айтылған ескертулерге құлақ аспастан, жайбырақат барып суға түсті.

Рейд барысында Миролюбовка және Сарыбел ауылдық округтеріндегі жағалаулар зерттеліп, «Черемушки» мен «Рубин» демалу базалары тексерілді. Миролюбовка ауылдық округіндегі Бұқтырма су қоймасының «Песчаный» аумағында демалушылар саны 500-ге тарта болғанымен, рейдке қатысушылар 5 адамға ғана нұсқама жүргізді. Мүмкін, қалғандарына қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқамалықты ТЖ қызметкерлері әңгіме жүргізген демалушылар өткізуге міндетті болар.

Дәл осы сынды жағдай Сарыбел және Новостройка ауылдарында да орын алды. Жағалауда демалып жүргендер көп болғанымен де, нұсқамалықты тек 16 адам ғана алды. Ал басқалары қызметтік автокөліктің не үшін келген себебін біле алмай, абдыраған күйі қалды. «Балауса-2» балажайына тоқтауды ТЖ қызметкерлері, тіпті де, жөн санамады. Бәлкім, олар бұл жерде шомылу бойынша өз нұсқаушылары бар деп үміттенген шығар.

Рейдтің қорытындысы қандай болатыны, айтпаса да түсінікті. Әрине, халықтың қажетті сақтық шараларын сақтап, судағы демалысқа немқұрайлықпен қарамауы үшін бір реттік шығу жұмысының жеткіліксіз екені сөзсіз. Біздің ойымызша, түсіндірме жұмыстарын шомылу маусымы басталмай тұрып, әлдеқайда ертерек қолға алу керек. Ауданымыз туризмді дамыту бағытында жұмыс істеп жатқанын ескерсек, демалушылар саны жыл өткен сайын ұлғая түспек. Ал бұл дегеніміз – шомылу аймақтарына барынша көңіл бөлу қажеттігін тудырады.

Шомылу кезінде зардап шеккендер мәселесі тек ТЖ және тиісті қызметтер мамандарына ғана қатысты емес, бұл жерде дәрігерлердің көмегі айтарлықтай маңызға ие. Олар бәрінен де ауыр жұмысты атқарады. Себебі, алдын алу шараларын жасап, әңгімелескеннен гөрі, ауыр халде жатқан адамның өмірін сақтап қалу әлдеқайда қиын. Біз ОАА бас дәрігері Райфа Сайфиоллинованы жағдайға өз пікірін білдіріп, «жедел жәрдем» келгенше зардап шеккен адамға қандай алғашқы медициналық көмек көрсетуге болатыны жайлы айтып беруін өтінген едік. – Жәбірленушіні құрғақ жерге алып шыққан жөн. Егер ол суға шашалып, есінен танып қалса, ондай жағдайда оны ішімен өз тізесіне жатқызу керек. Бұл судың өкпе мен асқазаннан ағып кетуіне септеседі. Ал, егер адам бірден есін жимаса, оған «ауыздан ауызға» жасанды дем берген жөн. Бұдан кейін де ұйқы артериясында тамыр соғысы байқалмаса, қосымша жүрекке жасанды массаж жасау қажет. Ол үшін екі қолмен (бір қолды екінші қолдың үстіне) жүрек тұсындағы кеудеге жеткілікті түрде қатты және екпінмен басу керек. Массажды жасанды дем берумен кезектестіріп отырған жөн. Осы сынды қимылдарды зардап шеккен адам ес-түссіз жатқанда, «жедел жәрдем» көмегі келгенше үздіксіз қайталап отыру қажет. Тіпті, адам есін жинап, дем алуы мен тамыр соғысы қалыпқа келненнің өзінде оған медициналық көмек қажет болуы мүмкін. Кей кездері асқынулар туындап жатады. Сол себептен, жәбірленушіге ары қарай ем көрсетіп, оны дәрігер қарауы үшін жақын жерде орналасқан медициналық мекемеге бару туралы ұсынысқа жауапкершілікпен қараңыз.

Біз бір мәселеге бірнеше көзқарастарды келтірдік. Шомылу маусымы әлі бір айға жуық созылады. Сол себептен, қауіпсіз шомылу, ең алдымен, ересектер мен балалардың саналылығы мен жауапкершілігіне тікелей қатысты екенін естен шығармаған абзал.

Суғу тусу қызығы сіздерге тек әрдайым жағымды эмоцияларды сыйласын.

Екатерина СКУДАРНОВА

Пікір: