Қызығы мен қиыншылығы қатар жүретін кітапханашы мамандығы туралы бір ауыз сөзбен жеткізу мүмкін емес. Кітапханашы оқырманның сұраған кітабын тауып беруші ғана емес, көптеген маңызды жұмыстардың көшбасшысына айналды. Бүгінгі заманға сай күнделікті ақпарат ағынын оқырманға жеткізуші, кітапхананың бай қорын сақтаушы, насихаттаушы, түрлі ісшаралар мен әдеби кештерді ұйымдастырушы, Қазақстанда ресми түрде бекітілген атаулы күндер мен белгілі ақын-жазушылардың, ғалымдардың мерей тойларына арналып тақырыптық көрмелер ұйымдастырушы, әр оқырманның талап-тілегіне сай бағыт-бағдар беруші, кітап пен кітапхананы, ұлттық құндылықтар мен оқырман арасын жалғастырушы да кітапханашылар.

Бүгінгі әңгімеміз Көкпекті аудандық кітапханасы мен 8 ауылдық кітапханалар туралы болмақ. Көкпекті ауданының жалпы кітапхана қорында 176 773 кітап бар. Өткен жылы ол 6 мың данамен толықтырылды (Самар аймағын есептегенде). 7869 тұрғын кітапхана оқырмандары болып табылады, олардың 5202 - сі балалар. Аудандық кітапхананың кітап қоры әр түрлі бағыттағы 40 мың дананы құрайды. Аудан бойынша барлығы 8 округте ауылдық кітапханашы еңбек етеді. Аудандық кітапхана ұжымында қазіргі уақытта директор А.С.Ибраеваның басшылығымен кітапханашылар Р.Т.Нигматуллина және А.Б.Ташубаева (еңбек өтілі 30 жылдан аса), Б.Ж. Рсымбетова, С.В.Чернова, А.С.Маханова, А.С.Зарипова, Р.Қ.Назкеева қызмет етеді. Аудандық кітапхана қызметкерлері өткенге оралып, кітапхананың негізін қалауға үлес қосқан, оның мақтанышы болған қызметкерлерді еске алуға тырыс-ты. Тарихқа үңілсек... Альбомның сарғайған парақтарындай өткен күндердің беттері көз алдымызға елестейді. Ұлы Отан соғысы аяқталғаннан кейін халық шаруашылығы жедел қарқынмен қалпына келтірілді. Оның дамуымен қатар халықтың мәдениетін көтеру міндеттері де үлкен өзектілікке ие болды. Алғашқы екі бейбіт жылдың өзінде-ақ соғысқа дейінгі клубтар желісі, кітап оқу үйлері, қызыл бұрыштар қалпына келтірілді. Осы жылдары біздің аудандық кітапхана да ашылды. Соғыстан кейінгі жылдарда кітапханада елде, ауылда болып жатқан барлық оқиғалар көрініс тапты: халық шаруашылығын дамытудағы табыстар мен жетістіктер, партия съездерінің материалдары мен құжаттары, кітап көрмелері, оқырмандар конференциялары, әдеби кештер өткізілді. Көкпекті аудандық кітапханасы 1946 жылдың шілде айында құрылды.1946 жылдың шілдесінен 1948 жылға дейін меңгеруші болып Менсұлу Ғалиева тағайындалды. Содан кейін 1948 жылдың қазанынан 1963 жылдың мамырына дейін Ямалова Шайма Исламқызы басшы болды. Аудан бойынша жұмыс істеген уақытында 1949 жылы 9 оқу залы және сонша ауылдық кітапханалар ашылды, олар аудандық кітапхана қызметкерлерінен әдістемелік көмек алды.
1953 жылы ҚазКСР-да Мәдениет министрлігінің құрылуына байланыс-ты Көкпекті ауданында еңбекшілер депутаттарының Көкпекті аудандық Кеңесі атқару комитетінің мәдениет бөлімі құрылды, ал аудандық кітапхана бұрынғыдай Көкпекті мәдениет бөлімінің қарамағында болады.
1963 жылдың мамырынан 1969 жылдың маусымына дейін аудандық кітапханаға В. Н. Шарова, 1969 жылдың маусымынан 1971 жылдың қыркүйегіне дейін Күляш Абдульменова басшылық етеді.
1971 жылдың қыркүйек айынан 1981 жылдың қазан айына дейін кітапхананы Қайырова Жібек Укешқызы 10 жыл бойы басқарды. Ол 1946 жылы 16 маусымда Ақмола облысында дүниеге келген. 1964 жылы ЖенПи-дің «Кітапхана ісі» мамандығына түсіп, 1968 жылы жоғары білім алады. 1969 жылы тұрмысқа шығып, Көкпекті ауылына келеді. 1970 жылы аудандық кітапханаға кітапханашы ретінде жұмысқа орналасады. Ал 1971-1981 жылдары оның директоры болады. 1981 жылы Семей қаласына көшіп кетеді. Отбасында 5 бала тәрбиелейді.
1981-2010 жылдар аралығында аудандық кітапхананың басшысы болып Р.Ғ.Рахимова, 2010-2014 жылдар аралығында С.Т.Қасымова, 2014 жылдан бастап кітапхананы А.С.Ибраева басқарады.
Аудандық кітапхана қызметкерлері қызмет басталғаннан бері оқырмандар арасында ауқымды жұмыс атқарды. Іс-шаралардың негізгі түрлері: оқырмандар конференция-лары, әдеби кештер, дауыстап оқу т.б. Кітапханада кітап көрмелері мен стендтер жүйелі түрде ресімделді. Аудандық кітапхана үй-жайы кітап көрмелері мен көрнекі үгіт-насихаттан басқа кітапханада жаппай іс-шаралар өткізуге мүмкіндік бермеді. Оқырмандар конференциялары мен әдеби кештер жылжымалы кітап беру пункттерінде және жақын маңдағы клубтарда өткізілді. Ауылдық жерлерде оқырмандарға қызмет көрсету біртіндеп жақсарды-мәдениет қызметкерлерінің семинарларын өткізу кезінде кітапханалық секциялар жұмыс істеді. Онда келесі мәселелер талқыланды: жұмысты жоспарлау және есепке алу; кітаптарды жіктеу және каталогтармен жұмыс; кітап көрмесін қалай құру және ұйымдастыру және т. б. Кітапханашыларға семинарлар өткізіліп, көптеген жеке кеңестер беріліп, жұмысты тексеру және ауылдық кітапханаларға көмек көрсету мақсатында ауылдарға іс сапарлар ұйымдастырылды. Ауылдық кітапханаларға әдебиеттер беріп, жылжымалы кітапхана ұйымдастырды, әдістемелік әдебиеттерді тарату арқылы практикалық көмек көрсетті.
60-70-ші жылдары кітапхана ісінде де жаңа жұмыс түрлері орнықты: оқырмандардың кітап сөрелеріне ашық түрде қол жеткізуі, қоғамдық бастамаларда қызмет көрсетілетін кітапханалар мен оқу залдары.
1981 жылдың 10 мамырынан бастап ҚР Мәдениет министрлігінің 1981 жылдың 20 сәуіріндегі Қаулысы негізінде Көкпекті өңірінің барлық кітапханалары бірыңғай орталық кітапхана жүйесіне(ОКЖ) біріктірілді. Осы уақыттан бастап кітапхана өз қызметін дербес жүзеге асырып келеді. Әдістемелік тұрғыда ол аудандық мәдениет бөліміне бағынышты, бірақ өзінің бұйрықтар кітабы, ҚазКСР Елтаңбасы бейнеленген мөрі және өз атауы бар мөртаңбасы болған.
1981 жылдың қазанынан бастап 2010 жылдың шілдесіне дейін директор болып жұмыс істеген Рахимова Рысжан Ғазизқызы аудандық кітапхана тарихында жарқын қолтаңбасын қалдырды. Киров атындағы орта мектепті бітірген. Еңбек жолын Көкпекті аудандық мәдениет үйінде бастаған. Аудандық кітапханаға 1975 жылы ауысқан. Сол жылы техникумға оқуға түскен. Семей қаласының Абай техникумын 1977 жылы бітірген. Семей облыстық кітапханасында директорларды оқыту курсынан өткен. 1985 жылы ЖенПи педагогикалық институтына түсіп, 1990 жылы оны «үздік» бітірген. Бірнеше мақтау қағаздарымен марапатталған. 1985 жылдың 10 шілдесінде Бүкіләлемдік конкурсқа қатысып, жүлделі орын алады. Ол кісі қоғамдық жұмыстармен де белсенді айналысқан, бірнеше рет аудандық халық депутаттары Кеңесінің депутаты болып сайланған, түрлі қоғамдық комиссиялардың мүшесі болған. Аудан тарихы жайлы материалдар жинақтау бойынша белсенді жұмыс жүргізген. Бүгінде аудандық кітапханада өзі құрастырып, жинаған альбом – жинақтар бар. 2009 жылы Рысжан Ғазизқызы 40 жылдық еңбек өтілі болады бірақ 2010 жылға дейін жұмысын жалғастырды.
Тарих парақтарын қарап отырып, 1964 жылдың басында ауданда бір ғана аудандық кітапхана, 9 ауылдық кітапхана, ал 1988 жылы Көкпекті ОКЖ 2 аудандық кітапхана және 38 ауылдық кітапхана болғанын білуге болады.
Сондай-ақ мекеменің кейбір ардагерлері туралы тоқталып өтсек. Лут Валентина Ивановна 1947 жылы 14 шілдеде Қарағанды облысында дүниеге келген. 1954 ж. бастап 1963 ж. дейін Қарағанды қаласында мектепте оқыған. 1963-1965 жылдары Преображенка орта мектебінде оқыған. 1965-1967 жылдары Подгорное ауылының кітапханасында жұмыс істеген. 1967 жылы Семей қаласындағы кітапхана техникумына оқуға түсіп,1969 жылы Валентина Ивановна Көкпекті аудандық кітапханасына жұмысқа орналасқан, мәдениет бөлімінде 8 жыл жұмыс істеген. 1982 жылы тікелей кітапханада еңбек етті, 15 жыл кәсіподақ комитетінің төрағасы болған. 1997 ж. зейнет демалысына шыққан.
Нурикенова Бағдат Рақымғазықызы 1955 жылы 19 қаңтарда Жарма ауданы Мариновка ауылында дүниеге келген. 1962 жылдан Ақтас ауылында тұрады. Еңбек жолын 1972 жылы 25 қыркүйекте ауылдық кітапханада бастаған. Бұл салада құрметті зейнет демалысқа шыққанға дейін жұмыс істейді. 2006 жылы Мәдениет және тілдерді дамыту бөлімі "құрмет граматасы" мадақтамасымен марапатталды.
Ибрагимова Флера Габдрауфқызы 1961 жылы Ұзынкөл ауданы Демьяновка ауылында дүниеге келген. 1978 жылы Семей кітапхана техникумын бітірді. Абай атындағы ҚазҰПУ "Кітапхана ісі" мамандығы бойынша бітірген. 1979 жылы Семей қаласындағы облыстық мәдениет бөлімінің жанынан бір жылдық кітапхана курсынан өтті. 1980 жылы Көкпекті ауылының орталық кітапхана жүйесіне кітапханашы қызметіне қабылданды. 1992 жылдан бастап Флера Габдрауфқызы балалар кітапханасының меңгерушісі лауазымына ауыстырылды. Аудандық кітапханада 2006 жылға дейін, орталық кітапхана жүйесінде 25 жыл жұмыс істейді.
90-шы жылдардың соңында аудандық кітапхана тағы да "көшпелі" өмір салтына қайта оралды. Кітапхана орналасқан ғимарат (Абай көшесі бойынша) апатты жағдайда болғандықтан, кітапхана "Шуақты шұғыла" балабақшасының ғимаратын жалға алуға мәжбүр болды. 2003 жылы кітапхана аймақтық ақпараттық корпоративтік желіге қосылды, кітапханалар компьютерлендірілді және Интернетке қол жеткізді (спутниктік байланыс орнатылды). Осы іс-шаралардың барлығы, бірінші кезекте, халыққа кітапханалық-ақпараттық қызмет көрсетуді жақсартуға, оқырмандар үшін қолайлы жағдай жасауға бағытталған, бұл кітапхананың рейтингін көтеріп, оны танымал етті. Кәсіби білім беру және қызметкерлердің өсуі үшін барлық жағдайлар жасалды. Аудандық кітапхана қызметкерлері А.С. Пушкин атындағы облыстық кітапхана қызметкерлері ұйымдастырған конференцияларға, семинарларға және басқа да іс-шараларға қатысты. 2004 жылы аудандық кітапхана бұрынғы тұрмыстық үйіндің ғимаратын жалға алып, 2008 жылдың сәуір айында бұрынғы Киров атындағы мектеп ғимаратынан үш кабинет алды. 2010 жылы бұрынғы Аухадиев көшесі 42 үйде орнасқан аудандық ауруханасының ғимаратын жалға алды. Қазір кітапхана бұрынғы Қ.Раев атындағы балалар үйінің жөнделген ғимаратында орналасқан. Шамамен үш жүз шаршы метр жерде оқу залы, Coworking–орталығы, абонементтерге арналған бөлім және кітап қорын сақтау орны орналасқан. "Ирбис" электрондық базасы жұмыс істейді.
2013 жылы онлайн-орталық ашылды."Екі кітапхана" жобасы аясында қатысушылар Ноутбуктер, МФУ (принтер/көшірме/сканер) және Интернетке қол жеткізді. Құрылған онлайн-орталық базасында ауыл тұрғындарын тегін электрондық оқыту, ал ауыл кәсіпкерлері үшін тегін бизнес-консультациялар ұйымдастырылды. Жаңа мүмкіндіктердің арқасында тұрғындар компьютерлік дағдыларды алуға мүмкіндік алды.
Бүгінгі күнге дейін аудандық кітапхана өз қызметінде заманауи технологияларды (медиа-проектор, DVD және т.б.) қолданады. Биыл 6 моноблок сатып алынды. Кез-келген іс-шараға музыка таңдауға мүмкіндік беретін бай фонотека бар. Кітапханашылар өз жұмыстарында фото-слайдтар, презентация-лар, бейнематериалдарды пайдаланады. Бір сөзбен айтқанда, заманауи ақпараттық технологиялар оларға барлық жұмысты жоғары деңгейге өткізуге мүмкіндік береді.Электрондық және жаңа ақпараттық технологиялар ақпарат іздеуде шексіз мүмкіндіктер береді, пайдаланушыларға көрсетілетін қызметтердің сапасын арттырады.
Аудандық кітапханада мектеп жасына дейінгі және мектеп жасындағы балалармен жұмыс, отбасылық оқу, отбасылық және мектеп мерекелерінің сценарийлері, сынып сағаттары туралы ақпаратты табуға болады.
Мұнда «Баспасөз беттеріне шолу» атты түрлі кітап көрмелері ресімделген. Соңғы уақытта қазақ және орыс тілдеріндегі баспа басылымдарының алуан түрлілігі өте жоғары. Аудан кітапханалары балалар мен ересектерге арналған мерзімді басылымдарға жүйелі түрде жазылып отырады. Журналдар мен газеттер оқырмандардың қалауы бойынша іріктеледі.
Ол патриоттық, өлкетану бағытындағы іс-шараларды өткізу үшін қолданылады. Ұлы Отан соғысы тақырыбындағы әдебиеттер бөлек сөреге қойылған. Мұнда тыл еңбеккерлерімен, интернационалист жауынгерлермен кездесулер, "соғыс туралы Соғыс балалары" және т.б. іс-шаралары өткізілді. Мерзімді басылымдарда жарық көрген материалдар жинақталып, жергілікті ақындар "шығармашылық өмірбаяны" кітаптарына арналған бөлім бар. Кітапханада әдеби кездесулер мен кітаптардың тұсаукесерлері өткізіледі.
Кітапханашылар "оқырманды тәрбиелейміз" және "оқитын ұлт" жобасы аясында ауданның балабақшаларымен және мектептерімен белсенді жұмыс жүргізуде. Онлайн режимінде А. С. Пушкин атындағы облыстық кітапханамен бірлесіп ағылшын тілі бойынша сабақтар өтеді. Пандемия және санитарлық шектеулер кезінде кітапханалық іс-шаралар онлайн форматта өтті. Қазір кітапханашылар жұмысты біртіндеп үйреншікті арнаға қайтаруда. Туған өлкені зерттеумен байланысты "Кітапханаға саяхат" жобасын жаңарту және жастарды тарту үшін кітапхана жұмысының уақыты мен форматын кеңейтуді көздейтін «Кітапхана түні» іс-шарасын өткізу жоспарлануда.
Аудандық кітапханасы оқырмандарды бос уақытын кітапханада өткізуге шақырады! Кітапханашылар сізге кез-келген сұрақтарға жауап табуға, шығармашылық бастаманы қолдауға, қызығушылықтарыңызды ескеруге көмектеседі. Қазіргі кітапхананың мүмкіндіктері шексіз. Келіңіздер, бұған өзіңіз көз жеткізіңіз!
Кітап – қашанда рухани азық. Ондай қымбат қазынаны өткінші дүниелермен алмастыруға әсте болмайды. Қай кезде де кітап адамзаттың жан азығы, рухани байлығы болған, болып та қала бермек. Сондықтан кітапханаға баруды дағдыға айналдырыңыз, құрметті оқырман!

Виктория ГАРМАШОВА,
(кітапханашы Раиса Нығматуллинаның ақпараты бойынша)

Пікір: