Ірі қара малдың ғана емес, ұсақ мал бруцеллезі көптеген жылдар бойы Қазақстан Республикасының аумағында кең таралған аурулардың бірі болып келеді. Біз "Көкпекті мал дәрігері" КМҚК- ның басшысы Кенжебек Теринмен вакцинация арқылы аурудың алдын алу туралы сұхбаттастық.

- Кенжебек Құмашұлы, біздің ауданда бруцеллездің таралуына не себеп болып отыр? Онымен қалай күресуге болады?

- Негізгі себептер ветеринарлық заңнама мен зооветеринарлық нормативтердің талаптарын сақтамау болып табылады. Сонымен қатар, жайылымдық жерлердің және әрбір табын үшін жекелеген суаттардың жетіспеушілігінде. Жылдан жылға бруцеллезбен ауру ұлғаюын көрсететін статистиканы талдай отырып, мен тек малды вакцинациялау аурумен күресуге көмектеседі деген қорытындыға келдім.
2018-2019 жылдары аурудың негізгі жағдайлары вакцинация-ны елемейтін немесе вакцинаны бір рет қолдану бруцеллезден ұзақ мерзімді қорғау үшін жеткілікті деп санайтын ірі шаруа қожалықтарына тиесілі болды.

Шаруа қожалығында вакцинациядан кейін ағымдағы жылы бруцеллезбен ауыру 3 есеге қысқарғанын атап өтемін. Алайда ауру мал егілмеген шаруашылықтарда кездесті. Жеке қосалқы шаруашылықтарда осы жылы ауру малдардың саны да өсті. Бұл жағдай адамдардың вакцинацияның маңыздылығын әлі түсінбеуінің салдарынан болды. Вакцинаны сатып алған дұрыс, осылайша малды қорғайды. Вакцинациялау процедурасын қандай да бір ауылдық округтің ветеринариялық дәрігерлері жүргізуі тиіс. Олар вакцинация актісін және малдың тізімін жасайды. Вакцинацияның ең қолайлы уақыты-көктемнің соңы, жаздың басы.
RB-51 вакцинасын қолданудың арқасында ерте ме, кеш пе көрінетін бруцеллездің жасырын түрі анықталады. Ауруды оның таралуын болдырмау үшін ерте кезеңде анықтаған дұрыс. Вакцинациядан кейін 21-30 күннен соң, жасырын нысанды анықтау үшін малға зерттеу жүргізіледі.

- Вакцинаның бағасы қанша?

- Бүгінгі таңда ірі қара малға арналған RB-51 испан өндірісінің бір дозасы 1000 теңгені, ұсақ малға – 110 теңгені құрайды. Қазіргі уақытта ірі қара малға арналған ресейлік вакцина пайда болды. Оның бағасы-бір доза үшін 430 теңге.

- Вакцинация арқылы бруцеллез ауруының деңгейін төмендетудің өзара байланысын көрсететін мысалдарды келтіре аласыз ба?

- Әрине. Ауылдық округтер бойынша тиісті талдау жұмыстары жүргізілді. Адамдар малдарын вакцинациялауға міндетті. Статистикаға сүйенсек, вакцинацияланған округтерде бруцеллез ауруының төмендеуі байқалады. Мысалы, Бастаушы ауылдық округін алайық. 2017 жылдың соңында 360 бас ірі қара мал және 525 бас ұсақ малдан бруцеллезге оң реакция анықталды. Бұл азаматтар жыл сайын малдарына вакцина екті. 2020 жылдың бірінші жартыжылдығында округте түсіндірме жұмыстары мен жыл сайынғы мал егу жұмыстарының нәтижесінде 10 бас ірі қара мал және 11 бас ұсақ мал анықталды.
Тағы бір мысал – Көкжайық ауылдық округінде орналасқан Жұмабек Күшікпаевтың "Талап" шаруа қожалығы. Жыл сайын аналық мал басына вакцинация жүргізеді, нәтижесінде бруцеллезбен ауырған мал саны жоқ.

- Әртүрлі мал иелерінің бір жайылымдық жерге жайылуы ауруға қалай әсер етеді?

- Мұндай жағдайлар сирек емес. Бір жайылымда бірнеше ауылдық округтер мал жаяды. Мысалы, "Байбура" учаскесінде Көкпекті, Тассай, Көкжайық, Теректі, Шұғылбай ауылдық округтерінен жайылымдық жерлерде мал жайылады.
Мысалы, Шұғылбай ауылдық округінің малы "Байбура" мал жайылымдық учаскесіне келмес бұрын Теректі, Үлкенбөкен және Көкпекті ауылдық округі жерлерінен өтеді. Осының нәтижесінде жайылымдық жерлерде қайта өсіру жүреді. Кейбір табындарда халықтан жиналған мал бар екенін ұмытпаған жөн.

- Вакцина- бруцеллезден қорғаудың ең тиімді әдісі ме?

- Иә. Бруцеллезге қарсы тұрақты иммунитет осы қауіпті аурумен күресуге көмектеседі. RB-51 вакцинасын біз "AVA Қазақстан" фирмасынан аламыз. Ол дұрыс тасымалдауды талап етеді, сондықтан оны Көкпекті мал дәрігері мекемесіне тікелей жеткізу қолға алынды. Бізге азаматтар мал денсаулығына маңызды барлық вакцина мен ИХА-тест алу туралы кеңес алуға жүгіне алады.
Сұхбатыңызға рахмет!

Сұхбаттасқан Гүлім ЕРЛАНҚЫЗЫ

Пікір: